„Edukacja Etyczna” Numer 18/2021
Temat numeru: „Odpowiedzialność i troska: czego dowiedzieliśmy się o etyce i moralności podczas pandemii?”
redakcja tomu: Anna Kamińska-Malandain, Anna Szklarska
Część I: Artykuły naukowe
Człowiek jest odpowiedzialnością. Wrażliwość etyczna a odpowiedzialność w kontekście pandemii Covid-19
Anna Kamińska-Malandain
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
ORCID: 0000-0003-3717-6985
DOI 10.24917/20838972.18.1
Artykuł porusza filozoficzny problem egzystencjalnej i społecznej konieczności wrażliwości etycznej i odpowiedzialności w sytuacji globalnej tragedii takiej, jak pandemia Covid-19. Autorka próbuje odpowiedzieć na pytanie, czego do- wiedzieliśmy się o moralności podczas pandemii? Zastanawia się, czy obudziła w nas ona świadomość, że jesteśmy światową wspólnotą, w której nieszczęście jednego grozi wszystkim i albo ocalimy się razem, albo razem zginiemy, czy raczej wzmogła tendencję do eliminowania moralnej wrażliwości, odpowiedzialności i troski?
Odnosząc się do powyższych kwestii, autorka analizuje powieść Dżuma Alberta Camusa, zestawiając ją z filozofią Emmanuela Lévinasa, szczególnie z jego koncepcją odpowiedzialności i wrażliwości etycznej. Następnie konfrontuje te myśli z refleksjami krytyków negatywnych aspektów globalizacji: Jeana Baudrillarda i Zygmunta Baumana oraz zestawia je ze współczesnymi diagnozami papieża Franciszka – zauważając, że jego myślenie krytyczne (w wielu punktach zbieżne z wynikami badań ekonomistów takich, jak Joseph Stiglitz czy Thomas Piketty) zasługuje na głębszy namysł filozoficzny w kontekście Lévinasowskiej filozofii wrażliwości i odpowiedzialności.
W konsekwencji autorka argumentuje na rzecz rozwijanej przez siebie, z ducha lévinasowskiej filozofii wrażliwości, przeciwstawionej filozofii etycznego, społecznego i epistemologicznego zobojętnienia. Dochodzi bowiem do wniosku, że sytuacje takie, jak pandemia, zmuszają do przekraczania interesowności bycia w stronę bezinteresowności etyki.
Słowa kluczowe: odpowiedzialność, wrażliwość etyczna, zobojętnienie, etyka, pandemia Covid-19
Anna Kamińska-Malandain – filozofka. Doktor nauk humanistycznych (doktorat 2008, Wydział Filozofii i Socjologii UMCS w Lublinie). Adiunkt w Instytucie Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie (Katedra Etyki Ogólnej). Wykłada filozofię, filozofię dialogu, socjologię moralności, filozofię polską. Prowadzi również zajęcia monograficzne o życiu i dziele Janusza Kor- czaka.
Główny obszar zainteresowań naukowych: antropologia filozoficzna, etyka i filozofia dialogu. Swoje badania naukowe koncentruje wokół filozofii człowieka. Zajmuje się także filozoficzną kwestią wrażliwości i zobojętnienia w kontekście współczesnej alienacji człowieka oraz filozofią pedagogiki.
Autorka książek Wrażliwość a podmiotowość. Teoria Emmauela Lévinasa i praktyka Janusza Korczaka (2012), Rzeczywistość wyobraźni. Gaston Bachelard o źródłach twórczości (2014/2015), Zobojętnienie. Filozoficzne aspekty współczesnej alienacji człowieka (2018).
Autorka ponad 30 artykułów: o filozofii Emmanuela Lévinasa, o filozofii Gastona Bachelarda, o filozofii wyobraźni twórczej, o filozofii wrażliwości, o myśli i dziele Korczaka, o filozofii wychowania, o filozofii Karla Jaspersa, wokół filo- zofii Holokaustu, wokół filozofii dialogu, o zobojętnieniu, o wolności i zniewoleniu, o filozofii Józefa Tischnera i Ericha Fromma, o koncepcji „ekologii integralnej” papieża Franciszka.
Członkini zarządu Polskiego Stowarzyszenia im. Janusza Korczaka w Warszawie. W ramach tego stowarzyszenia prowadzi pracę organizacyjno-społeczną, edukacyjną i naukową. Redaktorka merytoryczna czasopisma „Edukacja Etyczna” (Instytut Filozofii i Socjologii UP w Krakowie).
Aktualnie pracuje nad książką o Januszu Korczaku, w której chce ukazać go jako myśliciela – szczególnie myśliciela krytycznego. Wychwytuje te jego myśli, które mają charakter filozoficznych nawiązań, śledzi jego inspiracje filozoficzne.
Man is responsibility. Ethical sensitivity versus responsibility in the context of Covid-19 pandemic.
The article addresses the problem of existential and social necessity of ethical sensitivity and responsibility in the case of a global tragedy such as Covid-19 pandemic. The author aims at answering the question of what has been learned about morality during the pandemic. She wonders whether it has awoken the awareness that we constitute one common world community, in which distress of one threatens the rest, and we will all either survive or die, or has it intensified the tendency for eliminating moral sensitivity, responsibility, and concern. With reference to the abovementioned issues, the author analyses the novel “The Plague” by Albert Camus, comparing it with the philosophy of Emmanuel Levinas, especially with his conception of responsibility and ethical sensitivity. Further, she confronts those ideas with the thoughts of the critics of the negative aspects of globalization: Jean Baudrillard and Zygmunt Bauman. The author compiles them with the contemporary diagnosis of Pope Francis – realizing that his critical thinking (in many aspects consistent with the research of economists such as Joseph Striglitz or Thomas Piketty) deserves deeper philosophical reflection in the context of the philosophy of sensitivity and responsibility by Levinas.
Consequently, the author argues in favor of the self-developed philosophy of sensitivity in the spirit of Levinas, against the philosophy of ethical, social, and epistemological listlessness. It is concluded that such situations as the pandemic force us to exceed the self-interest of being in direction of the selflessness of ethics.
Keywords: Responsibility, ethical sensitivity, listlessness, ethics, Covid-19 pandemic
Anna Kamińska-Malandain – Philosopher. Doctor of human science in philosophy (diploma in 2008, Institute of Philosophy and Sociology, University of Marie Curie Skłodowska in Lublin.) Lecturer at Institute of Philosophy and Sociology, Pedagogical University of Cracow (General Ethics Department). Lectures at philosophy, philosophy of dialogue, sociology of morality, Polish philosophy. She also leads monographic classes about the life and practice of Janusz Korczak.
Main scientific interests: philosophical anthropology, ethics, and philosophy of dialogue. She concentrates her research on the philosophy of man. She also works on the question of sensitivity and indifference in the context of contemporary alienation of man, as well as on the philosophy of pedagogy.
The author of books: Wrażliwość a podmiotowość. Teoria Emmauela Lévinasa i praktyka Janusza Korczaka (2012), Rzeczywistość wyobraźni. Gaston Bachelard o źródłach twórczości (2014/2015), Zobojętnienie. Filozoficzne aspekty współczesnej alienacji człowieka (2018).
The author of over 30 articles on the philosophy of Emmanuel Lévinas, philosophy of Gaston Bachelard, philosophy of creative imagination, philosophy of sensitivity, ideas and work of Janusz Korczak, philosophy of raising, philosophy of Karl Jaspers, around the philosophy of Holocaust, philosophy of dialogue, indifference, freedom and enslavement, philosophy of Józef Tischner and Erich Fromm and the concept of „integral ecology” of Pope Francis.
Member of the board of Polskie Stowarzyszenie im. Janusza Korczaka in Warsaw in which she is involved in organizational and social, educational as well as scientific works. Substantive editor of the magazine „Ethical education” (Institute of Philosophy and Sociology UP in Cracow).
Currently, she is working on the book on Janusz Korczak, in which she intends to present him as a thinker – especially a critical one. She depicts those thoughts of him, which are philosophical references, and follows his philosophical inspirations.
Pandemic & Homelessness
Rashad Rehman
The University of Toronto
ORCID: 0000-0002-7587-4170
Emily Rehman
Independent scholar
DOI 10.24917/20838972.18.2
This essay concerns a fundamental question of distributive justice, situated within the context of the COVID-19 global pandemic: What do we owe to those who are homeless? By way of response, this essay argues that G.K. Chesterton’s insight that “we must not only share our bread, but share our hunger” is a novel, plausible contribution towards answering this question. While we ar- gue philosophically in defense of Chesterton’s moral imperative, we source his argument historically in the Biblical moral imperative to, in addition to carrying our own crosses (Luke 9: 23), take on the suffering, hardship and difficulties of others (Romans 12:15; Galatians 6:2; Colossians 1:24; 2 Cor. 1:3-4). Having defended the moral imperative to “share our hunger”, we address how we might apply this moral imperative within the COVID-19 pandemic, specifically how might we use these participatory experiences (participating in their hunger by being hungry for them) to serve the homeless.
Keywords: Pandemic; COVID-19; Homelessness; Responsibility; Justice
Rashad Rehman – PhD Student, Department of Philosophy & Joint Centre for Bioethics (JCB), The University of Toronto
COVID-19 and the Limits of Consequentialism
Andrew Pavelich
University of Houston-Downtown in Houston
ORCID: 0000-0003-4191-7360
DOI 10.24917/20838972.18.3
In the philosophical literature on the ethics of responding to pandemics, a consequentialist model is typically assumed the correct approach. The emergence of the COVID-19 pandemic, and the vast amount of public reaction to the measures taken to mitigate it, offers an opportunity to evaluate the usefulness of the usual model of pandemic ethics. This paper argues that standard, consequentialist model largely failed to describe the moral landscape created by COVID-19. The paper offers instead a competing model, one more typically seen in other medi- cal ethics contexts that is based on Care Ethics. The paper concludes that just as the COVID-19 pandemic showed the medical community that there were gaps in the healthcare infrastructure that must be corrected before the next pandemic, so too the medical ethics community should focus on deepening this alternative moral model for understanding our obligations during pandemics.
Andrew Pavelich received a Ph.D. in Philosophy from Tulane University, and currently holds the rank of Associate Professor of Philosophy at the University of Houston-Downtown in Houston, Texas. He has published on a wide variety of philosophical topics, from the Problem of Evil, assisted suicide, and the metaphysics of time, and the ethical use of plagiarism-detection software.
Wzmacnianie wspólnoty akademickiej w sytuacji trudnej
Wioleta Gałat
Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie
ORCID: 0000-0002-6807-8176
DOI 10.24917/20838972.18.4
Uniwersytet jako instytucja długiego trwania w swojej historii ma niejeden kry- zys gospodarczy czy społeczny. W literaturze przedmiotu odnajdujemy twierdzenia, że to te sytuacje trudne umacniają, to co dla uniwersytetu najważniejsze, a więc wspólnotę akademicką. Bezsprzecznie pandemia COVID-19 stanowi kryzys, który przejawia się na wielu płaszczyznach. Celem artykułu jest weryfikacja na ile uczelnie podejmowały się wzmacniania wspólnoty akademickiej poprzez swoje dobre praktyki realizowane w trakcie pandemii.
Słowa kluczowe: wspólnota, wartości, COVID-19, dobre praktyki
Wioleta Gałat – doktorantka na Wydziale Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Absolwentka Ekonomii na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie, specjalność Zarządzanie i Doradztwo Personalne. Ukończyła Studium Pedagogiczne Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Przez dwa lata była Mentorką Programu Liga Odpowiedzialnego Biznesu, a wcześniej Ambasadorką Ligi Odpowiedzialnego Biznesu. Laureatka ogólnopolskiego konkursu wiedzy o CSR. Ukończyła studia podyplomowe: Zarządzanie projektami finansowanymi ze środków UE. Zainteresowania naukowe to przede wszystkim społeczna odpowiedzialność biznesu oraz uczelni, zarządzanie zasobami ludzkimi, a także globalizacja i zrównoważony rozwój.
Strengthening the academic community in a difficult situation
The university as an institution of long duration in its history has experienced more than one economic or social crisis. In the literature on the subject, we find claims that it is these difficult situations that strengthen what is most important for the university, i.e. the academic community. There is no doubt that the COVID-19 pandemic is a crisis that manifests itself on many levels. The aim of the article is to verify to what extent universities undertook to strengthen the academic community through their good practices implemented during the pandemic.
Keywords: community, values, COVID-19, good practices
Wioleta Gałat – PhD student at the Faculty of Economics and International Relations at the Cracow University of Economics. a graduate of Economics at the Cracow University of Economics, specializing in Management and Personnel Consulting. She graduated from the Pedagogical College of the Cracow University of Economics. For two years she was a Mentor of the Responsible Business League Program, and previously the Ambassador of the Responsible Business League. Laureate of the nationwide CSR knowledge competition. Completed post-graduate studies: Management of projects financed from EU funds. Her research interests are primarily corporate and university social responsibility, human resource management, as well as globalization and sustainable development.
Odpowiedzialność i troska – etyka środowiskowa na czas pandemii. Edukacja etyczna do przetrwania „po”.
Beata Gola
Uniwersytet Jagielloński, Instytut Pedagogiki
ORCID: 0000-0002-8039-9562
DOI 10.24917/20838972.18.5
Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie jaka etyka środowiskowa jest potrzebna na czas pandemii, ze szczególnym zwróceniem uwagi na wartości odpowiedzialności i troski. Odwołano się zatem zasadniczo do myśli Dietera Birnbachera, Paula Taylora i Aldo Leopolda. Na kanwie tych prac podjęto rozważania o odpowiedzialności za jutro w czasie pandemii oraz próby odpowiedzi jak na co dzień realizowano troskę o całą biosferę: ludzi, zwierzęta, rośliny, ekosystemy. Zwrócono też uwagę na niekorzystne dla przyrody i niepokojące skutki ludzkich działań na płaszczyźnie życia społecznego. Wskazano także na etykę środowiskową jako podstawę edukacji etycznej w systemie formalnym i pozaformalnym. W obecnych niepewnych czasach coraz mocniej wybrzmiewa również potrzeba edukacji o zagrożeniach i kryzysach, edukacji do przetrwania w warunkach zmian klimatycznych i przygotowywania uczniów/uczących się z praktycznymi, etycznymi i moralnymi umiejętnościami przetrwania.
Słowa kluczowe: etyka środowiskowa, odpowiedzialność za przyszłe pokolenia, biocentryzm, ekocentryzm, edukacja do przetrwania, pandemia Covid-19
Beata Gola jest profesorem nadzwyczajnym w Instytucie Pedagogiki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jest członkiem Polskiej Akademii Umiejętności – komisja do oceny podręczników szkolnych i wieloletnim jurorem olimpiady ekologicznej na poziomie okręgowym. Jej zainteresowania badawcze obejmują edukację ekologiczną, filozofię edukacji, etykę środowiskową (etykę antropocentryczną, biocentryczną i holistyczną) w edukacji ekologicznej, przemiany obyczajowości seksualnej w prasie młodzieżowej. Z wykształcenia jest biologiem, kulturoznawcą i pedagogiem.
Responsibility and care – environmental ethics during a pandemic. Ethical education for survival „after”.
The aim of the article is to answer the question of what environmental ethics are needed in the time of a pandemic, with particular emphasis on the values of responsibility and care. With reference to works of Dieter Birnbacher, Paul Taylor, and Aldo Leopold considerations were made about the responsibility for tomorrow during the pandemic, and attempts were made to answer the daily care of the entire biosphere: people, animals, plants, and ecosystems. The nega- tive and disturbing effects of human activities on the level of social life were also discussed. In the conclusion, it was pointed out that environmental ethics form the basis of ethical education in formal and non-formal systems. In times of uncertainty, there is a growing need for education that helps to prepare students/learners for different threats and crises and is based on practical, ethical, and moral survival skills.
Key words: environmental ethics, responsibility for future generations, biocentrism, ecocentrism, survival education, COVID-19 pandemic
Beata Gola is an Associate Professor at the Institute of Education at the Jagiellonian University, Poland. She is a member of the Polish Academy of Arts and Sciences in the committee for the evaluation of school textbooks and a juror in the contest of knowledge about ecology at the district level for many years. Her research interests include environmental education, philosophy of education, environmental ethics (anthropocentric, biocentric and holistic ethics) in ecological education, sexual attitudes change in the youth press. She is a biologist, cultural scientist and educator by profession.
Troska w czasach zarazy. Feminizm jako nośnik idei etycznej w pandemii COVID-19 – diagnozy i aktualizacje
Justyna Tomczyk
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
ORCID: 0000-0002-1194-0677
DOI 10.24917/20838972.18.6
Artykuł dotyczy znaczenia i roli etyki troski w pandemii COVID-19, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości jej zastosowania wobec sytuacji społecznej kobiet. Punktem wyjścia jest przedstawienie etyki feministycznej, w ramach której konstytuuje się etyka troski. Przedstawiam stanowiska wybranych ety- czek feministycznych (Gilligan, Noddigins, Held) – by na tej podstawie wskazać główne założenia programowe.
Słowa kluczowe: etyka troski, pandemia, feminizm, kobieta
Justyna Tomczyk jest socjolożką pracującą na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie. Specjalizuje się w analizach obywatelstwa genderowego i aktywności obywatelskiej kobiet. Jest autorką wielu publikacji naukowych oraz popularnonaukowych.
Care in the times of plague. Feminism as a carrier of an ethical idea in the COVID-19 pandemic – diagnoses and updates
The article deals with the importance and role of the ethics of care in the COV- ID-19 pandemic, with particular emphasis on its applicability to the social situation of women. The starting point is the presentation of feminist ethics within which the ethics of care is constituted. I present the positions of selected feminist ethics (Gilligan, Noddigins, Held) – on this basis to indicate the main program assumptions.
Keywords: ethics of care, pandemic, feminism, woman
Justyna Tomczyk is a sociologist working at the Pedagogical University of Cracow. She specializes in analyzing women’s citizenship and civil activity from the perspective of gender studies. She is the author of a number of academic and popularizing publications.
Troska o dobrostan psychologiczny społeczności akademickiej. Odpowiedzialność pracowników telefonu pomocowego przy Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie w czasie pandemii COVID-19.
Marlena Stradomska
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
ORCID 0000-0002-2294-856X
DOI 10.24917/20838972.18.7
Artykuł stanowi próbę podsumowania rozważań koncentrujących się na psychologicznym i psychoterapeutycznym aspekcie udzielanego wsparcia w trakcie trwania pandemii. W związku z realizowaniem projektu dotyczącego pro- wadzenia telefonu pomocowego w ramach działalności Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie postanowiono przytoczyć aspekty teoretyczne i praktyczne dotyczące odczuwalnego dobrostanu psychologicznego. W okresie udzielania wsparcia pomocą zostało objętych 150 osób (od marca 2020 – chwili obecnej lipiec 2021). Osoby korzystające z konsultacji pomocowych były w wie- ku od 18-50 lat. Inicjatywa koncentrowała się głównie na osobach związanych z UMCS, jednakże do osób potrzebujących wsparcia zaliczyć można było także absolwentów oraz rodziców studentów. Ta praca stanowi kolejną część z szeregu przygotowywanych publikacji w tym zakresie. W przygotowanej publikacji został zawarty wybrany przykład case-study, które obrazują kwestię dotyczącą spostrzegania swojej aktualnej sytuacji życiowej. Powstanie idei telefonu pomocowego w ramach działalności uczelni było przejawem troski i odpowiedzialności za życie i zdrowie psychiczne studentów, absolwentów i osób związanych z uczelnią. W pracy zostanie zawarte szereg implikacji praktycznych dotyczących niniejszego zagadnienia.
Słowa kluczowe: odpowiedzialność, troska, telefon wsparcia, pomoc psychologiczna, pomoc psychoterapeutyczna, pandemia
Marlena Stradomska – wykładowca akademicki na Uniwersytecie Marii Curie- -Skłodowskiej oraz w Wyższej Szkole Europejskiej im. ks. J. Tischnera, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego oddział Lublin, pedagog, psycholog, trener, terapeuta w trakcie 4-letniego kursu w nurcie integracyjnym. W trakcie studiów doktoranckich w zakresie psychologii i nauk o poznaniu i komunikacji społecznej na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Autorka po- nad 100 publikacji naukowych w obszarze problemów społecznych, zagrożeń cywilizacyjnych XXI wieku, a także pracy z osobami po próbie samobójczej.
Concern for the psychological well-being of the academic community. Responsibility of the helpline employees at the Maria Curie-Skłodowska University in Lublin during the COVID-19 pandemic.
The article is an attempt to summarize the considerations focusing on the psychological and psychotherapeutic aspects of the support provided during a pandemic. In connection with the implementation of the project on operating an emergency telephone as part of the activities of the Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, it was decided to cite theoretical and practical aspects related to perceptible psychological well-being. During the support period, 150 people were covered (from March 2020 – now July 2021). People who benefited from emergency consultation were aged 18-50. The initiative focused mainly on people related to UMCS, but also graduates and parents of students were among those in need of support. This work is the next part of a series of publications in this area. The prepared publication will include a selected case study that illustrates the issue of perceiving your current life situation. The emergence of the idea of a helpline as part of the university’s activities was a manifestation of care and responsibility for the life and mental health of students, graduates, and people associated with the university. The work will include a number of practical implications regarding this issue.
Keywords: responsibility, concern, telephone support, psychological help, psychotherapeutic help, pandemic
Marlena Stradomska – academic lecturer at the Maria Curie-Skłodowska University and at the Fr. J. Tischner, vice-president of the Polish Suicidological Society, Lublin branch, educator, psychologist, trainer, therapist during a 4-year integration course. During doctoral studies in the field of psychology and cognition and social communication at the Maria Curie-Skłodowska University in Lublin. Author of over 100 scientific publications in the field of social problems, civilization threats of the 21st century, as well as work with people after a suicide attempt.
Odpowiedzialność zawodowa mediatora – kluczowe zasady mediacji w odbiorze indywidualnym i społecznym – z uwzględnieniem czasu pandemii.
Dariusz Dąbek
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
ORCID: 0000-0001-5702-0406
DOI 10.24917/20838972.18.8
Artykuł ukazuje model i specyfikę mediacji na tle systemu prawnego w Polsce jako alternatywnej wobec sądów metody rozstrzygania konfliktów. Głównym założeniem pracy było przedstawienie odpowiedzialności zawodowej media- tora, który w swojej pracy opiera się na konsekwentnym przestrzeganiu procedury i zasad mediacyjnych. Wskazuje istotne powiązania dobrowolności, poufności i braku formalizmu oraz tego że mediator jest osobą bezstronną z rozwiązaniem konfliktu w sposób polubowny. Wskazuje na rolę jaką pełni mediacja w systemie prawnym z możliwością zabezpieczenia interesów stron na mocy ugody zatwierdzanej przez sąd mającą moc wyroku sądowego. Metoda mediacyjna i działania mediatora potrafią nie tyko rozstrzygnąć sporne kwestie ale także zakończyć spór całkowicie przywracając poprawne relacje skonfliktowanych osób. Mediacja to również miejsce gdzie nie ma wygranych i przegranych, to taki sposób polubownych uzgodnień gdzie wszystkie strony konfliktu konstruując ugodę są zadowolone z poczynionych ustaleń. Odpowiedzialność bezstronnego mediatora za przeprowadzenie tego procesu jest zatem ogromna. Powyższa praca ukazuje również trudności w przeprowadzaniu mediacji w czasach obostrzeń pandemicznych.
Słowa kluczowe: etyka zawodowa mediatora, mediacje, zasady mediacji, pandemia, konflikt
Dariusz Dąbek – filozof, logik, trener mediacji, negocjator. Adiunkt w Katedrze Etyki Szczegółowej Teorii Mediacji i Negocjacji Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie. Czynnie współpracuje z wieloma organizacjami i podmiotami mediacyjnymi w Polsce. Organizator i współorganizator licznych kongresów mediacyjnych i negocjacyjnych. Aktywnie działa na rzecz popularyzacji mediacji i innych alternatywnych wobec sądów powszechnych metod w Polsce. Działacz na rzecz ochrony zwierząt i przyrody. Organizator konferencji, warsztatów oraz wydarzeń poświęconych zagadnieniom ochrony zwierząt i środowiska naturalnego. Skarbnik Zarządu Akademickiego Stowarzyszenia Przeciwko Myślistwu Rekreacyjnemu.
Professional liability of the mediator – key principles of mediation in individual and social perception – including the time of the pandemic
Abstrakt
The article presents the model and specification of legal mediation in Poland, as a method of conflict resolution alternative to courts. The main assumption of this work, presenting a mediator who is responsible for his actions, is based on adherence to mediation procedures and rules. It points to significant voluntary relationships, confidentiality, and informality and this also states that a mediator is an impartial person to the way the conflict is solved. It indicates the role of mediation in the legal system with the possibility of securing the interests of the parties, under a settlement approved by a court, having the force of a court judgment. The mediation method and the mediator’s actions can not only resolve disputed issues but also end the dispute by completely restoring the correct relations between the conflicted people. Mediation is also a place, where there are no winners and losers, it is a way of amicable agreements where all parties to the conflict, when constructing a settlement, are satisfied with the arrangements. Therefore the responsibility of an impartial mediator for carrying out this process is enormous. This work also shows the difficulties in conducting mediation in times of pandemic restrictions.
Keywords: Professional liability of the mediator, mediation, principles of mediation, pandemic, conflict
Dariusz Dąbek – philosopher, logician, mediation trainer, negotiator. Assistant professor at the Department of Detailed Theory Ethics Mediation and Negotiation of the Pedagogical University of Krakow. Actively cooperates with many organizations and mediation entities in Poland. Organizer and co-organizer of numerous mediation and negotiation congresses. Actively works to popularize mediation and other alternatives to courts common methods in Poland. Activist for the protection of animals and nature. The organizer of conferences, workshops, and events devoted to the issues of the protection of animals and the environment. Treasurer of the Academic Board Associations Against Recreational Hunting.
Ethical or unethical, permitted or prohibited? Social coexistence norms in the opinion of the surveyed youth
Mateusz Szast
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
ORCID: 0000-0001-5677-6471
DOI 10.24917/20838972.18.9
This article is the result of empirical research conducted by the author with the participation of the Scientific Circle “Apertum”, whose members have long undertaken numerous studies in order to learn about the transformations in the functioning of modern man in the areas of interest to them, i.e. leisure time, axiology, social participation, as well as preferences for implementing their own life strategies. The aim of this article is the desire to study the norms of social coexistence of young people. All this is in order to learn about the transformations in this area among the group of surveyed respondents. The research material used, comes from three research projects carried out in 2020 and 2021 of samples of several hundred people each (mainly students), while the detailed and reporting of individual research projects have shed valuable light on the norms of social coexistence as well as in the opinion of the respondents, which has become the subject of this article. Research projects carried out, due to the time of the pandemic, took place using an Internet survey, the sample was selected purposively, as a result, the research does not meet the features of representativeness and its results will not be generalized to the entire community. Only about 1/5 of the respondents declare full honesty towards their loved ones, while a large percentage of the respondents would forgive their partner a betrayal (a few people as well periodically repress their own opinion on the subject, which may be treated differently). Willingness to forgive infidelity, as well as a low percentage of people being honest with their closest ones, may indicate consent to the “loosening” of emotional relations and a tendency to disregard fidelity, loyalty – regardless of whether the persons live in a formal relationship or in a partnership, i.e. cohabitation. One repeatedly hears opinions about promiscuity or the tendency of modern man to abandon his family or partners without self-reflection. The problem turns out to be more complex and at the base of it, there may also lie the issues of axiology and certain inclinations and permissions of a man entangled in various social positions, social roles (role conflicts) as well as lack of the sense of responsibility in his own behavior, i.e. collective, fashionable behavior.
Keywords: youth, values, norms, attitudes
Mateusz Szast – Ph.D., works at the Institute of Philosophy and Sociology at the Pedagogical University of Cracow. Scholarly interests include migrations, social and cultural capital, relational capital, communication, mediation, and negotiations.
Niniejszy artykuł stanowi pokłosie badań empirycznych prowadzonych przez Autora w udziale Koła Naukowego „Apertum”, którego członkowie od dawna podejmują liczne badania, by poznać przeobrażenia w funkcjonowaniu współczesnego człowieka w interesujących ich obszarach, tj. czasu wolnego, aksjologii, partycypacji społecznej jak również preferencji realizacji własnej strategii życiowej. Celem niniejszego artykułu jest chęć poznania norm współżycia społecznego młodych ludzi. Wszystko po to, aby poznać przeobrażenia w tym ob- szarze wśród grupy badanych respondentów. Wykorzystany materiał badawczy pochodzi z trzech projektów badawczych realizowanych w 2020 i 2021 roku na próbach każdorazowa kilkuset osób (głownie studenci) zaś szczegółowa i raportowanie poszczególnych projektów badawczych rzuciła cenne światło na normy współżycia społecznego i w opinii badanych co stało się tematem niniejszego artykułu. Realizowane projekty badawcze, z uwagi na czas pandemii, odbywałyście przy wykorzystaniu ankiety internetowej, próba była dobrana celowo, za- tem badania nie spełniają cech reprezentatywności i ich wyniki nie będą uogólniane na całą społeczność. Jedynie około 1/5 badanych deklaruje pełną szczerość wobec swoich najbliższych zaś spory odsetek badanych wybaczyłby partnerowi zdradę (sporo osób także nie okresowo własnego zdania w tym temacie co można traktować różnie). Skłonność do wybaczenia zdrady jak również niski odsetek osób szczerych wobec swoich najbliższych świadczyć może o przyzwoleniu na „rozluźnienie” relacji uczuciowych oraz skłonność do nieprzestrzegania wierności, lojalności – niezależnie czy osoby żyją w związku sformalizowanym czy partnerskim, tj. konkubinacie. Częstokroć słyszy się opinii traktujące o rozwiązłości czy skłonności współczesnego człowieka do porzucania rodzin czy partnerów bez autorefleksji. Problem okazuje się bardziej złożony u pod- staw którego leżeć mogą także kwestie aksjologii i pewnych skłonności oraz przyzwoleń człowieka uwikłanego w rozmaite pozycje społeczne, role społeczne (konflikty ról) jak również brak poczuci sprawstwa we własny postępowania, tj. postępowanie zbiorowe, modne.
Słowa kluczowe: młodzież, wartości, normy, postawy.
Mateusz Szast – Ph.D., works at the Institute of Philosophy and Sociology at the Pedagogical University of Cracow. Scholarly interests include migrations, social and cultural capital, relational capital, communication, mediation, and negotiations.
Odpowiedzialność za środowisko przyrodnicze w aspekcie prawnym oraz etycznym
Ewa Albińska
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie ORCID: 0000-0000-3955-8760
DOI 10.24917/20838972.18.11
Being and Technē. Interpretation of Martin Heidegger’s essay “The Question Concerning Technology”
Agnieszka Hyrnik
DOI 10.24917/20838972.18.12
Odpowiedzialność, troska – i czas.
Myśl Martina Heideggera i perspektywy współczesnej etyki odpowiedzialności
Radosław Strzelecki
Uniwersytet Jagielloński
ORCID 0000-0001-9844-8695
DOI 10.24917/20838972.18.13
Perspektywy dalszego rozwoju roszczeń typu wrongful life oraz wrongful birth w prawie polskim
Anita Błachut
Śląski Uniwersytet Medyczny
ORCID: 0000-0002-3338-128X
Grażyna Markiewicz-Łoskot
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
ORCID: 0000-0002-1201-0674
Paweł J. Pawlica
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
ORCID: 0000-0002-5911-9087
DOI 10.24917/20838972.18.14
Nauczanie promądrościowe jako strategia wspomagania zrównoważonego rozwoju uczniów zdolnych
Tomasz Knopik
Instytut Psychologii, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie|
ORCID: 0000-0001-5253-7545
Renata Żurawska-Żyła
Instytut Psychologii, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
ORCID: 000-0002-2161-4218
DOI 10.24917/20838972.18.15
Czy racjonalność sprzyja tolerancji? Wpływ aktywizacji refleksyjności na oceny moralne
Karol Kubrak
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
ORCID: 0000-0002-6141-0754
Piotr Gasparski
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
ORCID: 0000-0001-5754-2060
DOI 10.24917/20838972.18.16
Narcystyczne zaburzenie osobowości – perspektywa psychologiczna i etyczna
Ewa B. Czerwińska-Jakimiuk
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
ORCID 0000-0003-2367-7965
DOI 10.24917/20838972.18.17
Performatywna teoria zgromadzeń Judith Butler jako przyczynek do rozważań nad odpowiedzialnością w wymiarze społecznym
Weronika Plińska
Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie
ORCID: 0000-0001-5469-793X
DOI 10.24917/20838972.18.18
Część II: Recenzje
Etyk w świecie słowa
Recenzja książki Słowa i ludzie. Wprowadzenie do etyki słowa Anny Cegieły. Warszawa: Elipsa, 2014. Stron: 218.
Dominika Dziurosz-Serafinowicz
Krótka recenzja książki Duchowe życie zwierząt autorstwa Petera Wohlebena
Katarzyna Lisowska